"มาร์ก ทเวน" เขียนเรื่องนี้ขึ้นโดยตั้งใจให้เป็นตอนต่อของ "การผจญภัยของทอมซอว์เยอร์" แต่ขณะที่เขียนเรื่องแรกยังไม่ทันจบเขาก็เกิดความคิดใหม่ และในที่สุดก็ทำให้ "การผจญภัยของฮักเกิลเบอร์รี่ ฟินน์" กลายเป็นอีกเรื่องหนึ่งที่มีเนื้อหา ลีลา น้ำเสียง และประเด็นที่แตกต่างจากทอมซอว์เยอร์อย่างเด่นชัด... ท่ามกลางการผจญภัยอันน่าตื่นเต้น การพลิกพลิ้วเอาตัวรอด การคดโกงหลอกลวง และอารมณ์ขันอันชาญฉลาด ฮักฟินน์กลับบรรจุไว้ด้วยประเด็นปัญหาสำคัญมากมาย ตั้งแต่เรื่องการเมือง เศรษฐกิจ สังคม การเหยียดผิว ชนชั้นวรรณะ การศึกษา ศาสนา ฯลฯ สอดแทรกไว้ในตลกร้ายอันเป็นความเชี่ยวชาญพิเศษของมาร์คทเวน

    เมื่อฮักฟินน์ตีพิมพ์ครั้งแรกในปี ค.ศ. 1885 ก็สร้างปรากฏการณ์อย่างยิ่งในวงการวรรณกรรมอเมริกัน นั่นคือถูกโจมตีอย่างหนัก กระทั่งถูกแบนจากห้องสมุดหลายแห่ง ซึ่งก็เป็นธรรมดาที่การสร้างสรรค์สิ่งใหม่ๆ ไม่เป็นไปตามขนบเดิมจะถูกวิพากษ์วิจารณ์และต่อต้าน... วรรณกรรมอเมริกันเมื่อ ๑๐๐ ปีที่แล้ว เล่าเรื่องด้วยสำเนียงแบบอังกฤษ ใช้ภาษาที่ถูกต้อง เคร่งครัดไวยากรณ์ ภาษาอังกฤษแบบอเมริกันเป็นภาษาที่ไม่ได้รับการยอมรับในโลกวรรณกรรม โดยเฉพาะอย่างยิ่ง การให้ตัวละครซึ่งเป็นเด็กชายลูกคนขี้เมาไร้การศึกษาเป็นตัวดำเนินเรื่อง และเป็นผู้เล่าเรื่องผ่านมุมมองและภาษาผิดๆ ถูกๆ... แต่หลังจากฮักฟินน์ได้รับการตีพิมพ์ โลกของวรรณกรรมอเมริกันก็เปลี่ยนไป ฮักฟินน์กลายเป็นแบบอย่างแก่นักเขียนรุ่นต่อๆ มาจนถึงปัจจุบัน และตัวละครหลายตัวในเรื่องนี้ ก็สร้างแรงบันดาลใจให้เกิดวรรณกรรมตามมาอีกจำนวนมากทั้งโดยตรงและโดยอ้อม

บทที่ 1 ฮัก ผู้ได้รับการ "อบลมบ่มสอน" - โมเสสและตะกร้าต้นกก - มิสวัตสัน - ทอม ซอว์เยอร์ รออยู่
บทที่ 2 เผ่นหนีจิม - จิม! - แก๊งทอม ซอว์เยอร์ - แผนลับ
บทที่ 3 ถูกสอบสวนอย่างหนัก - พระเจ้า - เล่นเป็นโจร - ภูต - "เรื่องโกหกเรื่องหนึ่งของทอม"
บทที่ 4 ก้าวหน้าอย่างช้าๆ - ฮักกับผู้พิพากษา - ไสยศาสตร์
บทที่ 5 พ่อของฮัก - ผู้ปกครอง - ดัดนิสัย
บทที่ 6 พ่อของฮักเล่นงานผู้พิพากษาแท็ตเชอร์ - ฮักตัดสินใจหนี - ไตร่ตรองโดยละเอียด - เศรษฐศาสตร์การเมือง - ครวญคราง
บทที่ 7 เตรียมรับมือ - ถูกขังในกระท่อง - เตรียมการ - ถ่วงน้ำ - วางแผน - พักผ่อน
บทที่ 8 นอนในป่า - ค้นหาศพ - จับตาดู! - สำรวจรอบเกาะ - หลับไปก็ไร้ประโยชน์ - พบจิม - การหลบหนีของจิม - ลาง - นิโกรขาเดียว - บาลัม
บทที่ 9 ถ้ำ - บ้านลอยน้ำ - ดีพอควร
บทที่ 10 พบ - เฒ่าแฮงก์ บังเกอร์ - ปลอมตัว
ฯลฯ