"ฉันรู้ว่าไยนกในกรงจึงขับขาน" เป็นนวนิยายเชิงชีวประวัติของนักเขียนเชื้อสายแอฟริกัน-อเมริกัน "มายา แอนเจลู" ผู้มีความสำคัญในวงการวรรณกรรมจากบทบาทนักเขียนนวนิยายและบทกวี ที่สะท้อนความเป็นไปในสังคมอเมริกันช่วงที่เธอมีชีวิตอยู่ และด้วยเนื้อหางานประพันธ์ที่เน้นการสนับสนุนบทบาทสตรี การสะท้อนความเหลื่อมล้ำทางสังคมทั้งในเชิงการเข้าถึงการศึกษา ความเท่าเทียมทางเพศ และความอยุติธรรมที่เกิดจากความแตกต่างทางชาติพันธุ์ ทำให้มายาได้รับเชิญไปเป็นองค์ปาฐกและวิทยากรให้ความรู้ เพื่อแลกเปลี่ยนความคิดเห็นต่อประเด็นดังกล่าวตลอดช่วงอายุขัยของเธอ
   
    นวนิยายเล่มนี้มีทั้งประเด็นของการกดขี่ทางเชื้อชาติ การข่มเหงกระทำชำเรา ความรุนแรงที่ผู้ใหญ่ทำต่อเด็ก ความหมายและนิยามของสถาบันครอบครัว ดูเหมือนเป็นเรื่องเล่าที่มีแต่เรื่องราวบั่นทอนจิตใจ โหดร้ายอย่างเข้มข้น แต่กระนั้น "ฉันรู้ว่าไยนกในกรงจึงขับขาน" ก็เป็นนวนิยายที่ทำให้เราได้เห็นว่า การตัดสินใจและการมีทัศนคติที่ดียามเกิดเรื่องเลวร้ายเป็นสิ่งจำเป็น เราคือคนที่รับผิดชอบชีวิตตัวเอง ต้องใคร่ครวญและพิจารณาหาทางเดินที่ดีที่สุด และก้าวเดินต่อไปในเส้นทางที่ดีขึ้น พยายามโบกโบยบิน ส่งเสียงร้องออกไป เพื่อไม่ให้เรื่องราวเลวร้ายเกิดซ้ำกับตนเองหรือไปเกิดกับคนอื่น ๆ