หนังสือที่นำบางส่วนของบทความวิจัย บทความเชิงวารสารศาสตร์ และบทสัมภาษณ์ของผู้เขียนในช่วง พ.ศ.2529-2536 มารวบรวมไว้ในที่เดียวกัน ในระยะเวลาดังกล่าวประเทศไทยอยู่ภายใต้การปกครองของรัฐบาลในการนำของพบเอกเปรม ติณสูลานนท์ พลเอกชาติชาย ชุณหะวัณ คุณอานันท์ ปันยารชุน 1 พลเอกสุจินดา คราประยูร คุณอานันท์ ปันยารชุน 2 และคุณชวน หลีกภัย ในระดับโลกช่วงเวลาดังกล่าวถือว่าเป็นยุคหลังสงครามเย็นอย่างเต็มรูปแล้ว หลังสิ้นสุดของสงครามเวียดนามในทศวรรษ 1970 ในขณะที่สาธารณรัฐประชาชนจีน สหภาพโซเวียต ตลอดยุโรปตะวันออกได้กลายเป็นส่วนหนึ่งของระบบโลก รัฐไทยก้ได้ประสบกับความเปลี่ยนแปลงบางชนิดด้วย

    เมื่อการเมืองไทยได้ก้าวเข้าสู่ระบอบประชาธิปไตยอย่างเต็มตัวมากขึ้นและเศรษฐกิจไทยได้เชื่อมโยงเข้ากับระบบเศรษฐกิจโลกใกล้ชิดมากขึ้นนั้น อาการสำคัญของการปรับตัวของรัฐไทยปรากฏขึ้นในรูปของเหตุการณ์พฤษภาทมิฬ ซึ่งได้ก่อให้เกิดกระแสทางสังคมขึ้นมาชุดหนึ่ง นั่นก็คือการปฏิสนธิของการปฏิรูปทางการเมืองและเศรษฐกิจฟองสบู่ในทศวรรษ 1990 เนื้อหาของฐานันดรที่สี่ คือความพยายามที่จะตอบโจทย์บางประการในมิติของการสื่อสารมวลชนที่บังเกิดขึ้นจากบริบททางสังคมดังกล่าวข้างต้นนั้น

ภาคที่ 1 สื่อมวลชนข้ามชาติ
ภาคที่ 2 การวิจัยและการศึกษาสื่อมวลชน
ภาคที่ 3 สื่อมวลชนและระเบียบการเมือง
ภาคที่ 4 เสรีภาพหนังสือพิมพ์
ภาคที่ 5 วิทยุและโทรทัศน์ในนโยบายสาธารณะ