"นิติธรรม" เป็นศัพท์ทางนิติศาสตร์ไทยที่เป็นที่รู้จักกันแพร่หลายมากที่สุดคำหนึ่งในรอบกว่าทศวรรษที่ผ่านมา นับจากปี พ.ศ. 2549 หลักนิติธรรมถูกนำมากล่าวอ้างถึงทั้งโดยนักกฎหมาย นักการเมือง ตลอดจนนักวิชาการและผู้สนใจพัฒนาการของรัฐธรรมนูญไทยโดยทั่วไป นิติธรรมเป็นทั้งหัวข้องานสัมมนา งานวิชาการ วิทยานิพนธ์ หนังสือหลักสูตรอบรมวิชาชีพชั้นสูง ตลอดจนสอดแทรกเข้าไปในคำวินิจฉัยต่าง ๆ ของศาล

    จะว่าสังคมไทยนั้นบ้าเห่อหลักนิติธรรมก็ได้ นิติธรรมกลายเป็นสัญลักษณ์ของทุกสิ่งที่ดีงาม อุดมคติที่พึงปรารถนา แต่ในรอบสิบกว่าปีที่ผ่านมา เมื่อหันมองดูรอบตัว หลักฐานเชิงประจักษ์ชี้ว่าประชาชนไทยมีเสรีภาพน้อยลง การทุจริตประพฤติมิชอบในวงราชการเพิ่มสูงขึ้น ข่าวการละเมิดกฎหมายโดยเจ้าหน้าที่ของรัฐ ข่าวการล่วงละเมิดสิทธิประชาชนเกิดขึ้นรายวัน ที่น้อยลงคือข่าวผู้ละเมิดกฎหมายถูกลงโทษ แม้จะกระทำความผิดได้โจ่งแจ้งเพียงไร ระบบกฎหมายไทยก็สามารถหาข้ออ้างให้ผู้กระทำนั้นเล็ดลอดการลงโทษไปได้ อภิสิทธิ์ปลอดความรับผิดกลายเป็นเรื่องปกติของสังคมไทย ถ้า "นิติธรรม" ลงหลักปักฐานในระบบกฎหมายไทยจริง สภาพเช่นนี้ย่อมไม่ควรเกิด...