นับตั้งแต่สิ้นสุดสงครามโลกครั้งที่ 2 เมื่อประมาณครึ่งศตวรรษมาแล้วนั้น หลาย ๆ ประเทศในดินแดนเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ มีความพยายามที่จะสร้าง ระบอบการปกครอง แบบประชาธิปไตย แต่ก็ไม่ประสบความสำเร็จนัก ในหลาย ๆ ประเทศ กองทัพกลับเข้าไปมีบทบาทในการเมืองการปกครองเสียเอง ดังจะเห็นได้จากเกือบทุกประเทศ ไม่ว่าจะเป็นพม่า เวียดนาม กัมพูชา อินโดนีเซีย ฟิลิปปินส์ และประเทศไทยของเราเอง เราคุ้นหูกับนาม เช่น เนวิน ลอนนอล มาร์คอส สฤษดิ์ ธนะรัชต์ และ หรือซูฮาร์โต มากเสียกว่านามของผู้นำในลักษณะอื่น ๆ แต่ในท่ามกลางการเปลี่ยนแปลงปัจจุบัน ดังที่กล่าวมาแล้วนั้น บทบาทของบุคคลประเภทนี้จะกลายเป็นเรื่องของอดีตไปแล้วหรือไม่เพียงใด จริงหรือที่หลายประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ กำลังมุ่งหน้าไปสู่ความเป็นประชาธิปไตยมากขึ้น ประสบความสำเร็จในการปฏิรูปในแทบจะทุกด้าน และผู้นำจากกองทัพก็หมดภารกิจแล้วในการที่จะเข้ามามีบทบาททางการเมือง อย่างที่เคยเห็น และเป็นมาก่อน

                                                         (จากปกหลัง)

ปาฐกถาพิเศษ พลเอก สุรยุทธ์ จุลานนท์
เสวนา
- ศ.ดร.สุจิต บุญบงการ
- ผศ.ดร.ประภัสสร์ เทพชาตรี
- ดร.ปณิธาน วัฒนายากร
- ดร.ธีระ นุชเปี่ยม
- ดร.จุฬาพร เอื้อรักสกุล
ข้อสังเกตท้ายรายการ ศ.ดร.ชัยอนันต์ สมุทวณิช