ก่อนหน้านี้นักประวัติศาสตร์เชื่อกันตามข้อสรุปของฝรั่งว่า คนไทมาจากเทือกเขาอัลไต อพยพกันมาอย่างต่อเนื่อง กระทั่งสามารถออกมาตั้งอาณาจักรที่ยิ่งใหญ่คืออาณาจักรน่านเจ้า ก่อนจะแตกเมืองมาสร้างสุโขทัย แล้วอยุธยา จนถึงปัจจุบัน ซึ่งทั้งหลายทั้งปวงเหล่านี้มาจากการที่นักประวัติศาสตร์ใช้หลักฐานจากการใช้ภาษาไทยเป็นหลักในการพิจารณา โดยทำเป็นมองเมินว่าในภูมิภาคที่ราบภาคกลางของสยามในอดีตนั้น ทั้งที่มีชุมชนและมีเมืองมากมายเราก็ไม่สนใจกลับโยนไปให้เป็นเมืองของมอญและเขมรอะไรโน้นไปเสีย ที่เป็นอย่างนี้ส่วนหนึ่ง ก็คือมาจากเรื่องวิธีคิดของชาตินิยมที่ปลูกฝังกันมาอย่างหนักในช่วงตั้งไข่ของการศึกษานั้นเอง คือช่วงสมัยของท่านผู้นำ จอมพลป.พิบูลสงคราม ที่ทำให้เรามักย้อนกลับไปสนใจในความเป็นไทยกันจนลืมไปว่า
แท้จริงเราก็เป็นของเราอย่างนี้แหล่ะ

- บทนำ : ย้อนรอยเมืองโบราณบนแผ่นดินแหลมทอง
- นครหริภุญชัย ต้นธาร "ลำพูน" กับตำนานพระนางจามเทวี
- จากละโว้ ถึงลพบุรี เมืองโบราณมากตำนานและนิทาน
- ตามพรลิงค์ สู่นครศรีธรรมราช เมืองสำคัญเหนือแผ่นดินใต้
- จากสุวรรรโคมคำ โยนกนคร ถึงเงินยางเชียงแสน เมืองโบราณเหนือแผ่นดินเชียงราย
- จากภูกามยาวมาเป็นพะเยา ตำนานขุนเจืองวีรบุรุษสองฝั่งโขง
- เชียงใหม่ มหานครแห่งล้านนา
- พงศาวดารเหนือกับการสร้างเมืองสวรรคโลก
- เมืองพิษณุโลกส่งตรงจากศรีสัชนาลัย
- กำเนิดและสิ้นอำนาจเมืองสุโขทัย
ฯลฯ