หนังสือเล่มนี้บอกความเลื่อนไหวทางสังคมในการฟื่นฟูหรือสร้างสรรค์ผู้นำวัฒนธรรมที่มีทั้งผีพุทธ และคนที่มีชีวิตบำเพ็ญบารมีในเรื่องคุณธรรมนั้น ล้วนเป็นมิติทางวิญญาณที่เกิดขึ้นเพื่อมนุษย์ในฐานะเป็นสัตว์สั่งคท เกิดความรู้สึกถึงความไม่มั่นคงในชีวิตวัฒนธรรมอันเนื่องมาจากการรุกเร้าและบีบคั้นจากอิทธิพลทางเศรษฐกิจและทางเมืองที่มาจากภายนอก โดยเฉพาะสั่งคมไทยในยุคโลกาภิวัติที่ถูกครอบงำด้วยเศรษฐกิจทุนนิยมจากตะวันตกกำลังทำให้คนในท้องถิ่นที่ปรับตัวเองไม่ได้ ก็รู้สึกว่ากำลังพึ่งรัฐพึ่งกฎหมายไม่ได้ ถูกรุกรานแย่งทรัพยากรแย่งที่ทำกิน เมื่อรัฐไม่อาจเป็นที่พึ่งได้จึงต้องพึ่งผี พึ่งพระ และสิ่งศักดิ์สิทธิ์เหนือธรรมชาติ

- ผู้นำทางวัมนธรรม (Culture heros)
- 'สมเด็จพะโค' ผู้นำทางวัฒนธรรมแห่งเมืองใต้
- 'นางเลือดขาว' ตำนานและภูมิวัฒนธรรมของคนคาบสมุทร
- 'เจ้าหลวงเมืองล้า' พลังศรัทธาของคนลื้อท่าวังผา
- 'พระเจ้าพรหมมหาราช' จากผู้นำในตำนานสู้รอารักษ์เมืองแม่สาย
- 'เจ้าพ่อศรีนครเตา' พ่อใหญ่แห่งทุ่งกุลา
- จาก 'หลวงพ่อโอด' ถึง 'หลวงพ่อเจริญ' ปลูกต้นความรู้จากรากแห่งศรัทธาที่ 'จันเสน'