"ศ.(พิเศษ) ดร.เอนก เหล่าธรรมทัศน์" ในฐานะนักรัฐศาสตร์ ผู้บุกเบิกความรู้อย่างไม่หยุดนิ่ง และมักริเริ่มมุมมอง แนวคิด และสร้างทฤษฎีท้าทายความคิดใหม่ให้กับสังคมไทยเสมอมา ท่านไม่เพียงแต่เป็นนักอ่าน หากยังเป็นนักเดินทางแสวงหาความรู้จากแหล่งอารยธรรมของโลก สนใจประวัติศาสตร์โลกและประวัติศาสตร์ไทย ให้ความสำคัญกับการมองย้อนอดีตเพื่อไปสู่อนาคต จึงตกผลึกความคิดในเรื่องพระมหากษัตริย์กับความเป็นไทย เปิดโลกทัศน์ใหม่ให้คนไทยได้ตระหนักว่า เวลานี้...หลายประเทศในโลกสูญเสียสถาบันพระมหากษัตริย์ไปแล้ว มีเพียงไม่กี่ประเทศที่คงไว้ซึ่งระบอบการปกครองที่มีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข ซึ่งหนึ่งในนั้นก็คือประเทศไทยของเราเอง

    หนังสือ "พระมหากษัตริย์กับความเป็นไทย" เล่มนี้ จัดทำขึ้นเพื่อเป็นการน้อมรำลึกพระมหากรุณาธิคุณของพระมหากษัตริย์ไทยจากอดีตถึงปัจจุบัน เพื่อสนับสนุนการตีความ การอธิบาย และการสร้างชุดความคิดทฤษฎีใหม่ให้สอดคล้องกับความเป็นจริงของสังคมไทย เพื่อทำให้เกิดพลังในการพัฒนาประเทศต่อไปข้างหน้า

บทนำ
- พระมหากษัตริย์
- ความชอบธรรมของพระมหากษัตริย์ไทย

พระมหากษัตริย์กับความเป็นไทย
- ชนชาติไทย
- ความเป็นไทยประการที่ 1 ไม่ยอมตกอยู่ใต้การปกครองของชนชาติอื่น
- ความเป็นไทยประการที่ 2 เราสร้างชาติด้วยการผสมกลมกลืนไม่ใช่กำจัดชาติพันธุ์อื่น
- ความเป็นไทยประการที่ 3 หากเราผสมกลมกลืนใครไม่ได้ เราสามารถอยู่กับเขาอย่างมีขันติธรรมได้
ฯลฯ

ความพิเศษของสถาบันพระมหากษัตริย์ไทยในยุคราชวงศ์จักรี
- ประการที่ 1 สิบรัชกาลกินเวลายาวนานมาถึง 237 ปี
- ประการที่ 2 ราชวงศ์จักรีสร้างสันติสุขแก่สยามไม่มีสงครามมาเกือบ 200 ปีแล้ว
- ประการที่ 3 พระมหากษัตริย์ในราชวงศ์จักรีสามารถจัดการกับพม่าและเวียดนามได้
- ประการที่ 4 นำพาประเทศรอดพ้นจากการตกเป็นเมืองขึ้นของตะวันตก

บันทึกความคิดผ่านเฟซบุ๊ก
- ชนชั้นนำของสยาม-ไทย เก่งหรือไม่เก่ง เปิดหรือปิด
- กษัตริย์กับด้ามขวานทองแผ่นดินใต้
- กษัตริย์กับแผ่นดินเหนือสุด หรือ "ล้านนา"
- กษัตริย์สยาม-ไทยกับโลกกว้าง

บทส่งท้าย