เป็นหนังสือพระราชวิจารณ์ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ที่มีต่อจดหมายความทรงจำของกรมหลวงรินทรเทวี (เจ้าครอกวัดโพ) ตั้งแต่ จ.ศ. 1129 - 1182 เป็นเวลา 53 ปี ซึ่งจะทำให้คุณได้สัมผัสถึงพระอัจฉริยภาพของล้นเกล้ารัชกาลที่ 5 ที่ทรงมีพระวิริยะอุตสาหะในการสืบค้น ทั้งพระราชวินิจฉัย ทั้งพระบรมราชธิบายในส่วนของประวัติศาสตร์ชาติไทยในหลายด้านและหลายแง่มุม พระองค์ทรงเป็นมหาอัจฉริยะมหาบุรุษที่ยิ่งใหญ่ และอยู่ในหัวใจของคนไทยตลอดมา

- ทางพิจารณาหาตัวผู้เขียนจดหมาย
- คำบรรยายความเห็นแลความคิดที่จะเรียบเรียงหนังสือนี้
- คำนำเรื่องซึ่งมีในจดหมายความทรงจำ
- จดหมายเหตุ
- ตัดบทอ่านจดหมายความทรงจำ
- พระราชสาส์นกรุงศรีสัตนาคนหุตมีมายังกรุงธนบุรี (ก)
- พระราชสาส์นรัชกาลที่ ๑ มีไปมากับเมืองญวน (ข)
- จาฤกแผ่นสิลาว่าด้วยพระบรมธาตุมาแต่เมืองน่าน (ค)
- เรื่องนิพานวังน่า (ฆ)
- จดหมายเหตุความทรงจำ ทั้งตอนพระราชวิจารณ์แลตอนที่ได้ฉบับต่อใหม่ พ.ศ. ๒๔๕๙
- จดหมายความทรงจำ