"ครุฑดำ" เป็นสัญลักษณ์ของคนไทยกลุ่มหนึ่ง มีหัวหน้าชื่อ หลวงไกรพิชิต เคยเป็นทหารเอกก่อนที่กรุงศรีอยุธยาจะอัปปางลงในปี พ.ศ. 2112 ในกองมีทหารจำนวน 24 นายที่มาจากโจรผู้รักชาติเข้าร่วมรบกับหลวงไกร กลายเป็นกองทหารที่มีระเบียบวินัยฝีมือยอดเยี่ยมทั้งสิ้นต่างก็สาบานเป็นพี่น้องร่วมเป็นร่วมตาย กองทหารครุฑดำเคลื่อนไหวดุจสายลม และไร้ร่องรอย ในการทำภาระกิจแต่ละครั้งล้วนต้องพลีชีพ ทำให้กองทหารครุฑดำเหลืออยู่เพียง 9 นายที่รอดชีวิต คณะครุฑดำตัดสินใจมุ่งหน้าสู่อยุธยา แต่โดนหลอกพาเข้าไปอยู่ในคุกถูกจับขัง ตีตรวน ที่กรมคดีอาญาแผ่นดิน หลวงไกรถูกกล่าวหาทำผิดกฎหมาย โดยที่มีขุนนางและชาวบ้านช่วยกล่าวความผิด ทำให้หลวงไกรถูกประหารชีวิต ทิ้งทหารอีก 9 นายถูกขังลืมอยู่ในคุก เวลาผ่านพระองค์ดำอายุครบ 15 เสด็จกลับสู่มาตุภูมิ ท่านได้เรียกกองทหารครุฑดำออกจากคุกมารับใช้ และให้ตำแหน่งสำคัญในกองทัพ ท่านได้ขุดเอาศพหลวงไกรที่ถูกฝังอย่างไร้ความเหลียวแลมาทำเป็นสถานที่อันสมเกียรติ ในเรื่องยังแฝงแนวปรัชญา ข้อเตือนใจทั้งเป็นคติโลกและคติธรรมอีกด้วย ส่วนเรื่องอื่น ๆ ในเล่ม หลวงวิจิตรยังสอดแทรกวิธีการแก้ปัญหาที่เกิดขึ้นระหว่างการดำเนินชีวิตของครอบครัวอีกเช่นกัน!

- ครุฑดำ
- ผู้ชนะเลิศ
- ขวัญตา-ขวัญใจ
- เพื่อมาตุภูมิ
- เพื่อเก่า-เมียรัก
- เลือดก้อนหนึ่ง
- มนต์เรียกผัว
- นางเอกของข้าพเจ้า
- รู้ตัวเมื่อตาย
- เมื่อข้าพเจ้าฆ่าตัวตาย
ฯลฯ