"เยเลนา รเชฟสกายา" สาวอักษรชาวมอสโก เหมือนคนหนุ่มสาวมอสโกในยุคนั้น มิได้หื่นสงคราม แต่อยากออกแนวหน้าเพื่อปกป้องชาติให้พ้นจากผู้รุกราน (สงครามโลกครั้งที่ 2 ที่เยอรมันรุกรานโซเวียต คนโซเวียตเรียกว่า "สงครามรักชาติยิ่งใหญ่" ) เธอทำงานในโรงงานยุทธภัณฑ์ ใช้เวลาว่างเรียนวิชาพยาบาล เผื่อจะได้ไปรักษาพยาบาลทหารที่ได้รับบาดเจ็บในแนวหน้า แต่แล้ว.. เมื่อเธอทราบข่าวว่ากองทัพขาดแคลนล่าม เธอจึงสมัครเข้าเรียนหลักสูตรล่าม โดยใช้เวลาเรียนเพียงเดือนครึ่ง เธอสังกัดช็อกอาร์มี ที่ 3 เดินทางออกไปยังแนวหน้า บรรยายสิ่งที่พบเห็นในสายตาของสาวอักษร ประทับใจไปกับความทรหดของแม่บ้านที่ตกอยู่กลางห่ากระสุนในแนวหน้า กองทัพแดงภายใต้การนำของ "จอมพลชูคอฟ" เข้าถึงใจกลางเบอร์ลินก่อนกองกำลังสัมพันธมิตรชาติอื่นๆ

    เมื่อสงครามสงบแล้ว.. ภารกิจที่เหลืออยู่จะเป็นการสืบค้นหาศพของผู้นำพรรคนาซี ไม่ว่าจะเป็น "ฮิตเลอร์" , "เกบเบิลส์" และคนอื่นๆ เธอเป็นประจักษ์พยานในการพบศพผู้ยิ่งใหญ่ทั้งสอง ลายเซ็นของเธออยู่ในบันทึกประวัติศาสตร์ รายงานการชันสูตรศพ "อดอล์ฟ ฮิตเลอร์" สตาลินหว่านม่านลวงให้ลึกลับ เก็บเรื่องนี้ไม่ให้โลกรู้ จนกระทั่งเธอออกมาเปิดเผยข้อมูลทั้งหมด หลังจาก "สตาลิน" เสียชีวิต

    ความสำคัญของหนังสือเล่มนี้จึงไม่ได้จำกัดเพียง "ความจริงเบื้องหลังการพบศพฮิตเลอร์และเกิบเบิลส์" เธอเป็นนักแปล ที่ทำหน้าที่แปลเอกสารที่ยึดมาได้ และเธออยู่ในเบอร์ลินวันที่สงครามสงบ เธอเป็น "ตา" แทนคนทั้งโลก เผยให้เห็นความเป็นไปในกองบัญชาการฮิตเลอร์ห้วงท้ายสงคราม ผ่านอนุทินของเกิบเบิลส์ อนุทินของบอร์มันน์ ผ่านการจดบันทึกข้าวของทุกชิ้นของมักดา เกิบเบิลส์ เรื่องที่ไม่เคยมีใครทราบมาก่อน รายละเอียดฟากฝ่ายเยอรมันในห้วงใกล้แพ้สงครามที่ไม่มีใครรู้จริงพอจะเขียนถึง

    บันทึกของเธอแทบจะเป็นการบรรยายนาทีต่อนาที ในชั่วโมงสุดท้ายของมหาอาณาจักรไรช์ที่สาม เธอพาผู้อ่านไปนั่งในฟือห์เรอร์บังเกอร์ ไปนั่งฟังเสียงกรีดร้องเสียสติของฮิตเลอร์ ไปสัมผัสคณะกรรมการที่พร้อมใจกันฆ่าตัวตาย ไปดมกลิ่นอัลมอนด์บาดจมูกของโปแทสเซียมไซยาไนด์ "นี่คือเรื่องจริงในหน้าประวัติศาสตร์ที่หาอ่านจากแหล่งข้อมูลไหนไม่ได้อีกแล้ว" และถ้า "บันทึกของ แอน แฟรงค์" เปิดโลกให้เราได้รับรู้เรื่องราวของครอบครัวชาวยิวที่ต้องหลบซ่อนจากการฆ่าล้างเผ่าพันธุ์นาซี "บันทึกของ รเชฟสกายา" ล่ามสามผู้พบศพฮิตเลอร์ จะพาเราเข้าไปทลายรังอินทรี และล้วงลึกไปถึงข้อมูลส่วนตัวของผู้นำระดับสูง รวมถึงฉายภาพบั้นปลายสงครามในมุมที่เราไม่เคยรู้จากเอกสารชิ้นใดมาก่อน เป็นหนังสือที่คอประวัติศาสตร์ไม่ควรพลาด!