หนังสือเล่มนี้ได้ลำดับเหตุการณ์ตามบันทึกแห่งหน้าประวัติศาสตร์ ความสัมพันธ์ของไทยกับฝรั่งเศส ตั้งแต่สมัยแผ่นดินสมเด็จพระนารายณ์มหาราช จนถึงรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เค้าลางแห่งการ "สูญเสีย" เริ่มก่อเกิด เมื่อชาติตะวันตกที่อ้างตนเป็นผู้เจริญแล้ว พยายามขยายอาณาเขตของตนด้วยการ "เข้ายึด" และตั้งตนเป็นผู้ปกครองดินแดนตะวันออก หนังสือเล่มนี้บันทึกเรื่องราว เหตุการณ์สำคัญที่เกิดขึ้นในช่วงสมัยรัชกาลที่ 5 กับการเตรียมทำสงครามสู้รบฝรั่งเศส จนกระทั่งเสียดินแดนบางส่วน เปิดเผยทุกรายละเอียดเบื้องหลังเหตุการณ์ในประวัติศาสตร์ที่ควรค่าแก่การศึกษาเป็นอย่างยิ่ง

- ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ
- ไทยกับฝรั่งเศสและชาติตะวันตก
- ความสัมพันธ์ระหว่างไทยกับฝรั่งเศสในสมัยรัชกาลที่ 4
- ฝรั่งเศสรบชนะญวน สถานการณ์ตึงเครียด
- ประเทศทางตะวันออกวิกฤต
- ท่ามกลางมรสุมปัญหาด้วยลัทธิล่าอาณานิคมของชาติมหาอำนาจตะวันตก
- กองทัพไทยปราบกบฏฮ่อ
- รัชกาลที่ 5 ปฏิรูปการปกครองหัวเมือง
- ฝรั่งเศสดำเนินการตอบโต้
- เหตุการณ์พิพาทไทยฝรั่งเศสทวีความรุงแรงขึ้น
ฯลฯ