หนังสือ "สังคมและวัฒนธรรมในอุษาคเนย์" เล่มนี้ เรียบเรียงขึ้นเพื่อใช้ประกอบการสอนวิชาชาติพันธุ์วิทยาในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้บนผืนแผ่นดินใหญ่ (Ethnology of Mainland Southeast Asia) ซึ่งในหนังสือเล่มนี้จะใช้คำว่า "อุษาคเนย์ภาคพื้นทวีป" แทนเพื่อความสะดวก วิชานี้เป็นวิชาบังคับของนักศึกษาที่เลือกเรียนสาขาวิชามานุษยวิทยาเป็นวิชาเอก ทั้งในระดับปริญญาตรีและปริญญาโท ในคณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร

    ขอบเขตของเนื้อหาวิชานี้ค่อนข้างกว้าง เพราะต้องศึกษาทำความเข้าใจผู้คนและสังคมวัฒนรรมของกลุ่มคนที่ในปัจจุบันได้ถูกแบ่งแยกเป็นประชากรของประเทศต่าง ๆ คือ ประเทศพม่า ไทย ลาว เขมร และเวียดนาม แม้ว่าในทางปฏิบัติจะเน้นศึกษากลุ่มคนที่อยู่ในประเทศไทยเป็นหลักก็ตาม นอกจากนี้ยังครอบคลุมระยะเวลาตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์จนถึงปัจจุบัน เพื่อต้องการให้เข้าใจภูมิหลังอย่างกว้าง ๆ ของอุษาคเนย์ โดยเฉพาะให้เห็นถึงการปรับตัวของมนุษย์ในภูมิภาคนี้กับสภาพแวดล้อมทางสังคมและวัฒนธรรม ซึ่งก่อให้เกิดความหลากหลายทางวัฒนธรรมที่มีทั้งความคล้ายคลึงและแตกต่างกัน

    เนื้อหาภายในเล่มจะเน้นการวิเคราะห์และอธิบายวิวัฒนการทางวัฒนธรรม เพื่อให้สามารถเห็นถึงพัฒนาการของสังคมวัฒนธรรมของดินแดนแถบนี้ ซึ่งมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการทำความเข้าใจสังคมวัฒนธรรมของอุษาคเนย์ในปัจจุบัน และแนวโน้มของดินแดนแถบนี้ในอนาคต

1. แนวคิดและทฤษฎีเกี่ยวกับพัฒนาการ ทางสังคมและวัฒนธรรมในอุษาคเนย์
2. พัฒนาการทางสังคมและวัฒนธรรมของกลุ่มชนดั้งเดิมและชนเผ่าต่าง ๆ ในอุษาคเนย์
3. ระบบความเชื่อและพิธีกรรมในอุษาคเนย์
4. สำนักเกี่ยวกับเผ่าพันธุ์ของชาวอุษาคเนย์

- พิธีกรรมเกี่ยวกับการตายในประเทศไทย
- ปัญหาและมายาคติในการศึกษาวัฒนธรรมกลุ่มชาติพันธุ์ในเขตลุ่มน้ำโขงกับความเป็นอุษาคเนย์
- การศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างจ้วงกับไทยในมิติทางประเพณีวัฒนธรรมและความเชื่อ
- วิกฤติการรับรู้และการธำรงชาติพันธุ์ในสุวรรณภูมิ