"เกาะจังซีลอน (ภูเก็ตยุคแรก)" ปรากฏตัวบนหน้าประวัติศาสตร์โลก ตั้งแต่พ.ศ.1743 เป็นเมืองท่าสำคัญของ ทองคำ นอแรด อำพันทอง ช้าง และดีบุก ต่างชาติรู้จักแต่เกาะ "จังซีลอน" ไม่ใช่ "ถลาง" หรือ "ภูเก็ต" มีผู้ว่าราชการเป็นชาวฝรั่งเศสนานถึง 6 ปี เกาะจังซีลอนเป็นเป้าหมายยึดครองของนานาชาติ รอดพ้นจากการเป็นอาณานิคมของอังกฤษได้อย่างไร? คนสมัยนั้นเขียนหนังสือกันแบบไหน? การเกิดขึ้นของวีรสตรี ท้าวเทพกระษัตรี ท้าวศรีสุนทร ศึกถลางมีถึง 4 ครั้ง และแต่ละครั้ง...เกิดอะไรขึ้นหลังจากนั้น เหตุใดจึงมีคนจีนเป็นจำนวนมากที่เกาะภูเก็ต

    การแปลหนังสือและบทความเล่มนี้ ผู้แปลพยายามอย่างยิ่งที่จะคงไว้ซึ่ง ชื่อ เนื้อหา สำนวนของผู้เขียนทั้ง 3 ให้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้ โดยนำคำศัพท์ของต้นฉบับใส่ในวงเล็บกำกับไว้ หากเนื้อหาขัดแย้งไม่สอดคล้องกับข้อมูลอื่น จะตั้งข้อสังเกตด้วยเชิงอรรถพร้อมทั้งอภิธานศัพท์เพิ่มเติม ทั้งนี้เป็นไปในลักษณะเชิงวิเคราะห์ สืบค้น มากกว่าเป็นไปในเล่าเรื่องราว เพื่อให้ผู้อ่านสืบค้น ทำความเข้าใจด้วยตนเองพร้อม ๆ กัน หวังว่าจะเป็นประโยชน์สำหรับผู้สนใจในประวัติศาสตร์ถลางและใช้พัฒนาต่อยอดต่อไป

ย้อนรอยประวัติศาสตร์เกาะจังซีลอน (ภูเก็จ) โดย พันเอกเยโรลาโม เอมิลิโอ เยรินี (พระสารสาสน์พลขันธ์)
- ส่วนที่ 1 ข้อสังเกตเบื้องต้น
- ส่วนที่ 2 อนุกรมประกาศต่างๆของเกาะ : 1.ยุคแรก ระหว่างปี ค.ศ.1200-1782 (พ.ศ.1743-2325) / 2. ยุคที่สอง ค.ศ.1782-1851 (พ.ศ.2325-2394)

จดหมายเหตุเมืองถลาง 1773-94 (พ.ศ.2316-2337) ด้านการเมืองและการค้าอาวุธ โดย เอ็ดเวิร์ด แฮโรลด์ สจีวต ซิมมอนด์
- เอ็ดเวิร์ด แฮโรลด์ สจ๊วต ซิมมอนด์
- จดหมายเหตุเมืองถลาง ค.ศ.1773-94 (พ.ศ.2316 - 2337)

คาบสมุทรมาเลย์กับการตั้งอาณานิคมในช่องแคบมะละกาของอังกฤษ โดย จอห์น แอนเดอร์สัน
- John Anderson ค.ศ.1795-1845 (พ.ศ.2338-2388)
- Appendix 11 อรรถาธิบาย "เกาะจังซีลอน" โดยกัปตันฟรานซิส ไลท์
- Appendix 12 สกัดจากจดหมายของนายเจมส์ สก็อตต์
ฯลฯ

จดหมายเหตุเมืองถลาง, พัฒนาการชื่อ Junk Ceylon และ อภิธานศัพท์ โดย ชาญ วงศ์สัตยนนท์
- จดหมายเหตุเมืองถลาง
- จดหมายเหตุหมายเลข 0 พญาสุรินทราชา พญาพิมลอัยา ถึง กปิตันเหล็ก
- ไทม์ไลน์ - ลำดับเวลาและเหตุการณ์ตามจดหมายเหตุ
ฯลฯ