"เจ้าชีวิต" เป็นพระนิพนธ์ในพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจุลจักรพงษ์ ซึ่งแต่เดิมทรงแต่งเป็นภาษาอังกฤษ เพื่อให้ชาวต่างประเทศที่สนใจเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ไทย ได้ทราบถึงประวัติความเป็นมาของชาติไทยโดยละเอียด เพราะหนังสือที่จะรวบรวมเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ไทยมีให้อ่านน้อยมาก สำหรับการที่ทรงแปลเป็นภาษาไทยนี้ ก็เพื่อที่จะให้คนไทยได้ทราบถึงเรื่องราวที่ทรงเขียนไว้เป็นภาษาอังกฤษและให้คนไทยที่ไม่สามารถอ่านฉบับภาษาอังกฤษได้ จะได้เข้าใจเนื้อหาต่าง ๆ ภายในหนังสือเล่มนี้

    เนื้อเรื่องของ เจ้าชีวิต จะเป็นการบรรยายแบบพงศาวดาร ตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์มาจนถึงสมัยสุโขทัย อยุธยา ธนบุรีและสมัยรัตนโกสินทร์ โดยเป็นการเล่าเรื่องประวัติศาสตร์ไทยในแง่การเมือง การปกครอง การต่างประเทศ เศรษฐกิจ สังคมและศิลปวัฒนธรรม

    หนังสือเล่มนี้ได้รับการคัดเลือกให้เป็น 1 ในหนังสือดี 100 เล่มที่คนไทยควรอ่านจากสำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัยเมื่อ พ.ศ. 2540

    ครั้งนี้เป็นการพิมพ์ครั้งที่ 10 เป็นปีที่หนังสือเรื่องนี้ครบรอบ 60 ปีนับแต่เมื่อครั้งมีการพิมพ์ครั้งแรก ได้ปรับปรุงรูปเล่มใหม่และเพิ่มภาพประกอบอีกมากมาย เป็นภาพที่หายากและทรงคุณค่ายิ่ง รวมทั้งได้ปรับปรุงเนื้อหาในเชิงอรรถและมีสารบาญค้นชื่อในท้ายเล่มอีกด้วย

บทนำ ยุคก่อนกรุงเทพฯ
บทที่ 1 พระพุทธยอดฟ้า
บทที่ 2 พระพุทธเลิศหล้า
บทที่ 3 พระนั่งเกล้า
บทที่ 4 พระจอมเกล้า
บทที่ 5 พระจุลจอมเกล้า
บทที่ 6 พระมงกุฎเกล้า
บทที่ 7 พระปกเกล้า
บทส่ง ภายหลังสมบูรณาญาสิทธิราชย์