การปรับตัวของชาวนาที่มีหนี้สินไปสู่การผลิตที่ยั่งยืนกลายเป็นเรื่องยาก เพราะชาวนามีหนี้สิน มีต้นทุนที่สูงกว่าชาวนาทั่วไป พวกเขามีต้นทุนทางอ้อมคือดอกเบี้ยของเงินกู้ พ่วงเข้ามาในการคำนวณเพื่อเริ่มต้นการผลิตแบบใหม่ แต่ไม่ได้หมายความว่าการปรับตัวไปสู่การผลิตที่ยั่งยืนเพื่อให้มีรายได้ที่มั่นคงขึ้นสำหรับชาวนากลุ่มนี้จะเป็นไปไม่ได้

    โอกาสและความหวังในการหลุดหนี้ของชาวนาที่มีหนี้สิน แม้จะเป็นเรื่องยาก แต่หากชาวนาผู้เป็นหนี้มีเจตนารมณ์อย่างชัดเจนที่จะก้าวให้พ้นจากปัญหาหนี้สินเดิม ๆ พวกเขาย่อมมีความหวังและมองเห็นแนวทางที่จะเป็นไปได้ เงื่อนไขที่จะช่วยเอื้อให้ชาวนาหลุดพ้นจากปัญหาหนี้สิน มีอยู่บ้างแล้วในหนังสือเล่มนี้ ทั้งการวางแผนการผลิตที่ยั่งยืน หลากหลาย และมีรายได้ต่อเนื่อง การวางแผนการตลาดในรูปแบบใหม่ การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการเงินและวางแผนการชําระหนี้อย่างมีเป้าหมาย รวมไปถึงการสร้างเครือข่ายกลุ่มเกษตรกรที่เข้มแข็งและช่วยเหลือกัน ทั้งในเรื่องการเงิน อาชีพ และการรักษาที่ดินทํากิน

ส่วนที่ 1 : บริบทหนี้สินชาวนา
- พฤติกรรมการเงินชาวนาและความไม่เป็นธรรมของสัญญาสินเชื่อ ธ.ก.ส. / ผศ.ดร.ชญานี ชวะโนทย์ และ สฤณี อาชวานันทกุล

ส่วนที่ 2: โอกาสของการทำอินทรีย์ กับดักหนี้และนาเช่า
- หนี้สินและอินทรีย์ / ดร.เดชรัต สุขกำเนิด และ วริษา สุขกำเนิด
- ความเหลื่อมล้ำและการปรับตัวของชาวนาผู้เช่านาภาคกลาง / ผศ.ดร.ธนพันธ์ ไล่ประกอบทรัพย์ และ นันทา กันตรี

ส่วนที่ 3 : พลิกฟื้นผืนดิน เปิดช่องทางตลาดอินทรีย์
- ธนาคารที่ดินชุมชน ที่พึ่งของชาวนาไร้ที่ดิน / ผศ.ดร.ดวงมณี เลาวกุล และ ณัฎฐวี สายสวัสดิ์
- ตลาดอินทรีย์ชาวนาภาคกลาง โอกาสและความหวัง / ดร.อาภา หวังเกียรติ และ อ.สมภพ ดอนดี