พบกับนวนิยายแนวเสียดสีสังคมและการเมืองที่ถูกสร้างขึ้นในยุคที่มีการใช้นโยบายต่อต้านลัทธิ "คอมมิวนิสต์" มีชนชั้นนายทุนและชนชั้นกรรมาชีพเกิดขึ้น พฤติกรรมของตัวละครจะโต้ตอบ ขัดแย้งกันโดยตลอด บางครั้งก็กลายเป็นสงครามจิตวิทยา นอกจากนี้ไผ่แดงยังเสียดสีผู้ครองตัวเป็นสมณเพศในร่มเงาของศาสนาว่า มักจะปรากฏว่ามีบุคลิกคนเกิดขึ้นสองบุคลิก คือบุคลิกหนึ่งอยู่ในโลกในสังคมที่ยังไม่หลุดพ้นจากความวุ่นวาย และอีกบุคคลหนึ่งอยู่ห่างจากโลก เฝ้าบำเพ็ญจิตภาวนา ไม่หมกหมุ่นอยู่กับโลก

    ผู้ประพันธ์ได้แยกตัวตนนี้ออกมาโดยให้ "สมภารกร่าง" เป็นตัวตนที่ยังวนเวียนอยู่กับกิเลสและ "พระประธาน"    คืออีกตัวตนหนึ่งที่เป็นพระแท้ๆ ฉะนั้นการเจรจาระหว่าง สมภารกร่าง และ ประประธาน จึงเป็นเสมือนการตอบโต้ภายในจิตใจคนเพียงคนเดียว ผู้อื่นมิได้ล่วงรู้ ผู้อ่านจะได้สัมผัสกับพฤติกรรมของตัวละครอย่างลึกซึ้งกินใจ ซึ่งก็ได้สื่อให้เห็นถึงนิสัยใจคอของคนไทยบางกลุ่มในสมัยนั้น และได้เห็นว่า ไผ่แดง เป็นนวนิยายในแนวเสียดสี ให้ข้อคิด แต่ก็ได้แฝงความขบขันไว้ ซึ่งแปลกจากนิยายทั่ว ๆ ไป นับว่าเป็นความสามารถเฉพาะตัวของ "หม่อมราชวงศ์คึกฤทธิ์ ปราโมช" ที่ทำให้บทประพันธ์ของท่านทุกเรื่องยืนยงอยู่ได้ตราบจนทุกวันนี้